Ziehier het steentje, zacht als een affodil. Het staat aan het begin van alles. De bloemen, de tranen (als je eraan houdt), momenten van afscheid en strijd zijn voor morgen.
Albert Camus, L’été - uittreksel uit ‘La pierre d’Ariane’, 1939
Massao Mascaro brengt met zijn nieuwe reeks Sub Sole (Latijn voor ‘onder de zon’) het verhaal van een initiatiereis langs de kusten van de Middellandse Zee. Zijn tocht, bestaande uit zeven verschillende etappes – Ceuta, Napels, Athene, Palermo, Istanbul, Tunis en Lampedusa – is een persoonlijk relaas, dat gebaseerd is op het mythologische verhaal van Odysseus.
De fotograaf laat zich leiden door de zang van die odyssee en waagt zich op onbekend terrein, daar waar de zon zo hard brandt dat ze de schaduwen verbrijzelt, waar mensen schipbreuk lijden terwijl ze uit hun land op de vlucht zijn. Vier jaar lang, tussen 2017 en 2020, neemt hij de tijd om jongeren te ontmoeten en te observeren, die trots en blijheid uitstralen bij de belofte van een beter leven. In die confrontaties worden blikken vastgelegd, verwachtingen ook, en Massao Mascaro schetst via die toevallige ontmoetingen eenvoudige momenten die echt en verbindend zijn.
De Middellandse Zee is daarbij zijn leidraad. Deze zee, een knooppunt van verschillende werelden, die volkeren scheidt en verbindt, doorkruist voortdurend zijn gedachten. In het stille licht van een tijd die bepaald wordt door het verleden en het heden pikt hij op de oevers momenten op, geplukt uit levens, te midden van de elementen. Steen, water, agave, aarde, maar ook achtergelaten voorwerpen, gefotografeerd op zijn route, vormen de basis van zijn zoektocht.
Voor zijn tentoonstelling in Fondation A Stichting brengt hij al dat verzameld materiaal samen in een fresco van een vijftigtal foto’s die in korte fragmenten worden opgedeeld als visuele gedichten geschreven aan de hand van de beelden. Voor onze ogen speelt zich de hele geschiedenis van het Westen af. Die van de beschavingen van de oudheid, waarvan de kracht gevat zit in de Grieks-Romeinse overblijfselen. Die van een hedendaagse samenleving die, in de woorden van Hyam Yared, ‘haar besef van het anders-zijn als rijkdom heeft ingeruild voor angst voor de vreemdeling, die een dreiging zou betekenen vanwege het eenvoudige feit dat hij wil leven’.*
Massao Masca laat zich vergezellen door de literatuur en door trouwe medereizigers die hem elke dag met hun lectuur voeden en hem de weg tonen (Jorge Luis Borges, Albert Camus, Barbara Cassin, Paul Valery, en vele anderen). Hij blijft zoeken naar wat hem leidt in de voetstappen van deze nieuwe geschiedenis. En het is tijdens de reis zelf, op zoek naar de ander, maar vooral naar zichzelf, dat hij een weerklank biedt aan onze gezamenlijke lotsbestemming.
Fannie Escoulen Curator van de tentoonstelling
* De l’hospitalité, Hyam Yared, tekst verschenen in La Méditerranée n’est pas une étoile morte, Arnaud Bizalion ed., 2019
